november 2013

Vacuüm infusie buitenkant romp

Oktober-november 2013 

Nu de romp gekeerd is kunnen we hem voorbereiden voor de vacuum infusie. Dit gaat een stuk sneller dan de binnenkant. Om te beginnen hoeven we geen testen meer te doen. Nu de glasmatten aan de binnenkant erop zitten is de romp zeker luchtdicht. Ook weten we nu dat de omvang van het project geen probleem is.

Schuren foam buitenkant

Eerst vormen we de boeg. De rare rafelrand zagen we met de decoupeerzaag eraf en met de excentrische schuurmachine brengen we hem in vorm.

We have to shape the bow  Cut of the overlay and grind in shape  Much better isn't it?

De foam panelen waren zo goed mogelijk gevormd maar af en toe zit er een klein hoogte verschil. Van 9 mm multiplex maken we een schuurlat van ca 1,20 mtr. Met dubbelzijdig tape plakken we er grof schuurpapier op. De lat is stevig genoeg om geen deuken in de foam te schuren en flexibel genoeg om de flauwe rondingen te volgen. De foam schuurt bijzonder makkelijk en in een paar uurtjes hebben we de 65m2 foam romp mooi glad.

Grinding batten with 2 sided tape  Sanding pads from an eccentric machine works best  Ready to sand 2-3 seams in one go

De glasmatten komen weer in de lengterichting van de boot met een overlap boven de waterlijn. Op het onderste deel komt 1400 gram (800+600) en het bovenste deel 1250 gram (850+400). Betekent dat op de overlap 2650 gram glasmat komt. We tekenen de plaats van de overlap af en frezen een band van 1 mm. Dit maakt het makkelijker om de mat op de juiste plaats te leggen en straks minder plamuurwerk.

Sanding the seams   Mark the overlay of fiber glass and mill the overlay for less fairing

Op de kielbalk ontstaan altijd wat oneffenheden tijdens het thermoformen. Ook hier is de foam nog makkelijk bij te werken met een excentrische schuurmachine.

Very small hulls so less drag  The keel in shape with eccentric sanding machine  The keel in shape, easy working with Corecell

Voor de vacuüm infusie van de binnenkant hebben we de naad van de chamfer al stevig verlijmd. Nu de bouwmal weg is kunnen we er goed bij om deze ook netjes af te werken. Nou ja goed, het blijft improviseren om er echt bij te komen.

Finishing the seam at the chamfer  After sanding we apply a new smooth fillet in it

Voorkomen epoxy runners

Aan de binnenkant moesten we alle naden dichtmaken met microballoons om een luchtdichte romp te krijgen. Dat hoeft nu niet meer. Tijdens de vacuüm infusie lopen de naden en schroefgaten vanzelf vol met epoxy. De epoxy loopt straks zelfs sneller door de naden dan over het vlakke deel. Hierdoor krijg je zogenaamde ´runners´. Dit levert onnodig afval op en kans op luchtinsluitingen.
Het is eenvoudig te voorkomen door op verschillende plekken een ´stop´ te maken van microballoons.

Op een stuk afval stellen we de frees op diepte. Zo is het gat groot genoeg en kunnen we nooit door de glasmatten aan de binnenkant frezen. Daarna vullen we de gaten met microballoons. Voor in de boeg zijn de naden net iets breder en hoeven we niet eens te frezen.

We use a waste part to trim the mill  In every seam a small hole  Filling the hole with micro balloons avoid epoxy runners

Injecting the hole with micro balloons till the bottom of the hole   Micro balloons will collapse a little after harden so better to much and sanding than filling twice

De bovenrand (zit nu onder) is nog steeds ca 15 centimeter groter zodat we de infusiematerialen erop kunnen plakken. Tijdens het lamineren aan de binnenkant hebben we hem ook als plakrand gebruikt. Hier zit dus geen glasmat aan de binnenkant met risico tot luchtlekkage op de naden. Ook deze hebben we een stukje open gefreesd en gevuld met microballoons. Alles bij elkaar een mooi bont geheel geworden.

Also a resin break where we install the resin break  The overlay milled and all the holes filled  A lot of resin breaks in the seams at the bow

Glasmatten en vacuüm infusie materiaal aanbrengen

Het inpakken kan beginnen. De dikste matten leggen we als eerste op de romp.
De dunste matten hebben een fijnere structuur en komen aan de buitenkant. De freesrans was een goede keuze. Zo hebben we een goede referentie en kunnen we de mat op de kielbalk (met een overlap van min. 5 cm) vastnieten en op maat knippen.

Upper layer easiest to install  The milled border is a good reference

  Apply the fiber glass with overlay and plastics stamps

En weer hebben we handen en voeten nodig om de laag boven de waterlijn (hier onder) te bevestigen. Tijd om een handig hulpmiddel te maken. Een transportkarretje met een stuk pijp en wat latten biedt uitkomst. Nu kunnen we een stukje afrollen en gelijk goed vastnieten.

Handy tool to apply the fiber glass below  Apply and fixate the fiber glass on the overlay

Terwijl Porter de glasmatten en compoflex aanbracht bereidde Lora de vacuüm lijnen voor. Een dikke spiraalslang (14/17mm) ingepakt in peelply komt langs de onderkant als hoofdaanvoer slang. De Enka slangen komen weer verticaal met 1 meter tussen ruimte. Bovenop de kielbalk komen 2 dikke spiraalslangen als vacuüm (afvoer) slang. De Enka slangen knippen we weer aan de achterkant open zodat de epoxy er sneller uitloopt.

Tja en zo heb je altijd wat makkelijke stukken om het vast te stikken en wat lastigere stukken.

Enka inlet hose with extra opening at the back for quicker inlet  Fixate enka with a few stitches  Install enka we couldn't make it easier

Het was weer even piekeren hoe we de vacuüm zak (6 mtr./ 20 mtr) zo makkelijk mogelijk over de romp kregen zonder dat er kleine gaatjes in komen of het infusiemateriaal verschuift.
Uiteindelijk hebben we 2 verrijdbare bokken gemaakt en de vacuüm zak op een pvc buis gerold. Zo konden we hem rustig van voor naar achter afrollen en daarna uitvouwen en vastplakken.

Handy tool to apply the vacuum bag  Apply the vacuum bag without damaging risks

Het aanbrengen en dichtplakken van de vacuüm zak werkt makkelijker dan bij de binnenkant. De zak hangt nu over de romp en trekt dus niet aan de plakrand. Ook fijn dat we niet meer hoeven te balanceren over de loopbrug. Tenslotte heeft de zak minder ruimte nodig om zich ´te zetten´ dus hebben we hem nu ca 20 meter lang gemaakt (binnenkant was ca 23 meter) en weer met plooien vastgezet.
Op de romp zit eerst rondom de tacky tape en op de zak plakken we alleen een klein stukje tape waar we een plooi maken, dus niet meer over de hele rand van de zak.

Unfold the 6 meter wide vacuum bag from keel  Taping the bag on the hull

Vacuüm test

Het blijft een secuur werkje. Een klein foutje is zo gemaakt bij een plakrand rondom van ruim 30 meter met de nodige plooien.
Tijd om de vacuüm pompen aan te zetten voor de eerste vacuüm test. Zodra alle lucht eruit is en het project 100% vacuüm is zetten we de afsluiters van de pompen dicht. Als het vacuüm % niet verandert hebben we een volledig dicht project. Maar na 10 minuten bleek toch dat het vacuüm terug liep.

Met de lekzoeker eerst de plakrand nagelopen en 2 kleine gaatjes dichtgeplakt. Uiteindelijk bleek een kleine lekkage te zitten in een naad waar aan de binnenkant geen glasmat zat. Ook deze was snel dichtgeplakt dus weer klaar voor de infusie!

Inmiddels komen Pepijn en Joris als vaste helpers tijdens dit soort grote projecten. Dit keer waren Roland en Rudi er als extra handje bij. Toch fijn dat je zo een beetje kunt afwisselen.

De vacuüm infusie

De eerste batches epoxy zijn gemengd en de aanvoerslangen zijn met tyraps vastgemaakt in de aanvoeremmer. We werken met 4 aanvoerslangen (2 aan iedere kant) die nog met een klem dicht zitten. Dat betekent dat er nog lucht zit tussen de opening van de slang en de klem. Een voor een laten we de 4 aanvoerslangen vollopen tot ca 5 cm onder de romp (door de klemmen open en weer dicht te draaien). Zo wordt de lucht die in de aanvoerslang zat weggezogen en begint straks ieder inlaatpunt op hetzelfde moment.

Ready to start vacuum infusion  Epoxy flows till main inlet hose

En dan kunnen de 4 inlaten open en gaat het project beginnen. De aanvoerslang langs de onderrand loopt als eerste vol en zorgt dat de epoxy door de compoflex (wit) en vertikale enka slangen (grijs) loopt. De Enka slang heeft een grovere kern waardoor er minder weerstand is en de epoxy daar sneller doorheen loopt.

Zo loopt de epoxy iedere keer vanuit 3 kanten naar boven. De licht grijze enka slang wordt donker door de epoxy en de witte compoflex wordt transparant zodat je de gele kleur van de foam ziet.

Epoxy starts to flow from inlet hose to enka  Epoxy flows

It looks faster at the stern but it will balance it self  The epoxy flows less in the sten now

It's a relaxed process

 

Ook aan de andere kant loopt het project goed.

You see how the grey enka flows faster than the rest of the breather (compoflex)  Look at the small runner between the enka's

It flows well on the bow  Also good and equal over the chamfer

See how it balance it self

Op verschillende stukken zie je dat de epoxy sneller door de naden loopt. De zogenaamde runners. De opvulling met microballoons werkt dan als een soort stop. De epoxy gaat dan pas weer verder lopen als het hele vlak weer in lijn is.

Detaild vieuw of small runner

Aanvankelijk lijkt het dat de ene kant iets eerder bij de vacuüm slang aankomt, toch nivelleert het vanzelf op het einde en loopt het gelijkmatig vol. Het laatste stukje lijkt altijd extra lang te duren. De weerstand tussen de aanvoer- en vacuüm slang wordt natuurlijk steeds groter, dus het heeft ook meer tijd nodig. Je ziet het team er ook steeds relaxter bij zitten.

View over keel near the vacuum line  Epoxy everywhere

Only a few centimeters left  Last check

Deze 65m2 was uiteindelijk ook in 2 uur en 5 minuten gelamineerd. Rond 14:00 uur werd het weer rustig in de loods en bleven we samen de wacht houden over het project zoekend naar de eerste tekenen van uitharden. Nog wat kleine klusjes en een beetje filmpjes kijken. Rond 19:00 uur begon de epoxy zover te gellen dat we het aandurfden thuis te eten. Natuurlijk met een korte check om 23:00 uur, 2:00 en om 9:00 uur de pomp uitgezet (ja klopt, we hebben de wekker gezet).

Het vacuüm infusie resultaat

De 3 dagen daarna hebben we de romp de ruimte gegund om uit te harden (deed ons ook goed ). Gelukkig wint de nieuwsgierigheid het. Je weet dat het goed is gegaan, maar met eigen ogen zien haalt dan écht de laatste twijfel weg.

Op een foto altijd moeilijk over te brengen, maar wij waren weer super trots op het gladde resultaat.

Above the micro balloons with fiber glass below plane Corecell  Happy with the result

Vacuüm infusie van de buitenkant van een 51ft (15,5 mtr) romp

Op naar de volgende stap: plamuren en ……..schuren.